La unua pioniro sur la teritorio de Ĉeĥio, ankaŭ jubileanta, estas poligloto (laŭ atestantoj onidire scipovinta 80–100 lingvojn) František Vladimír LORENC, en Esperantujo konata kiel Francisco Valdomiro LORENZ (1872–1957), kiu jam kiel 18 malriĉa studento el propraj rimedoj eldonis en Pardubice en 1890 la unuan Esperanto-lernolibron por ĉeĥoj. Du jarojn pli poste li elmigris al Brazilo, kie li vivis kaj verkis ĝis sia morto. Ankaŭ tie fakte fondis Esperanto-movadon kaj ĝis nun onidire li estas tie la tria plej konata kaj plej populara ĉeĥdevena persono. La dua gravulo estas Teodoro ĈEJKA (1878–1957), aginta en la orientmoravia urbeto Bystřice pod Hostýnem, ekde 1900 aŭtoro kaj eldoninto de la unuaj lernolibroj kaj vortaroj kaj redaktoro de la unuaj gazetoj aperintaj en ĉeĥaj landoj.

Ĉiuj tri elstaruloj estas prezentitaj ne nur sur biografiaj paneloj, sed ankaŭ en vitrinoj kun libroj kaj kolektmaterialoj kaj en dosierujoj kun kompletigaj informoj. Sume ili sendube prezentas pli da interesaj tekstaj kaj bildaj informoj ol troveblas ekz. en Vikipedio. Surmure estas ekspoziciitaj historiaj fotaĵoj rilataj al la vivo de Zamenhof kaj lia familio, adaptitaj en specialaj fotoprogramoj, nenie alie videblaj, kaj parto de la genalogia arbo, kreita de J.Křížková. Prezentitaj estas ankaŭ unikaj fotaĵoj el la familia arkivo de T.Ĉejka, disponigitaj de lia filo doc. Mirek Ĉejka.

L.L.Zamenhof eldonis sian unuan lernolibron kiel 27jara, Fr. Lorenc kiel 18jara kaj T.Čejka kiel 22jara

En la historia parto estas memorigitaj ankaŭ aliaj jubileantaj gravuloj, ekz. la ĉeĥa aktoro Karel HÖGER kaj verkisto František KOŽÍK (aktivintaj en la fama radielsendo VERDA STACIO). Aparta tablovitrino, kiu rezultas de postulhava muzea esplorado, estas dediĉita al Dolfa BARTOŠÍK, kiu estas prezentita ne nur kiel konata kolektanto kaj filatelisto, sed ankaŭ pere de specimenoj de sia verkaro grafika kaj bibliofila.

Ĉar la unua lerbolibro por ĉeĥoj estis eldonita en Pardubice, ĉefurbo de la regiono, en kiu troviĝas nia muzeo, la ekspozicio estis parte subtenita el la subvencia programo de la Regiono Pardubice kadre de la projekto „Pardubice – lulilo de Esperanto en ĉeĥaj landoj“. Tial la ekspozicio alportas interesaĵojn ankaŭ pri komencoj de Esperanto-movado en la urbo kaj la regiono, sed gvidas vin ankaŭ promene tra interesaj domoj ligitaj kun la unuaj spuroj de Esperanto en Prago, kien Lorenc kiel 20jarulo foriris kaj kie li instruis en sia la unua kurso. La prezenton akompanas bela mozaiko de la Praga Kastelo, kreita de Petr Diblík el Srch u Pardubic, i.a. antaŭnelonge ĉeĥiginta la retejon zamenhof.info, kiu pro sia hobio pri kreado de mozaikoj eĉ eniris la Ĉeĥan libron de rekordoj kaj kuriozaĵoj.

Estis ankaŭ aktualigita la ĝenerala parto de la ekspozicio, kiu en nova prilaboro alportas superrigardon pri la gramatiko kaj baza vortprovizo, informas pri specifaĵoj kaj avantaĝoj de vojaĝado kun Esperanto, pri apliko de Esperanto en turismo aŭ novaĵoj pri Esperanto en interreto.

Komplete reprilaborita estas ĝenerala libroekspozicio kun specimenoj el ĉiuj ĝenroj kaj de diverslandaj aŭtoroj (ne mankas ankaŭ gazetoj, KDoj aŭ DVDoj). Ekspoziciitaj estas i.a. kelkaj valoraj novaĵoj, akiritaj denove de la Biblioteka Apogo Bachrich.

parto de la nova panelo pri Esperanto en Interreto

Klubo de amikoj de Esperanto en Svitavy prezentas fotaĵojn el ilustrantajn ĝian riĉan aktivecon kaj interesajn donacojn kaj kolektobjektojn ricevitajn de ĝiaj eksterlandaj geamikoj, precipe el Japanio, Ĉinio, Suda Koreio kaj Aŭstralio. Membrino de la klubo Dagmar Martinková arte kompletigas la ekspozicion per specimenoj el sia kreado (ceramika kaj drateta) kaj Zdenka Novotná el la proksima urba Česká Třebová ekspozicias popolkostumitajn pupojn el Pollando – naskiĝlando de d-ro Zamenhof. La klubo pretigis por vi ankaŭ elekton el la eksterlandaj Esperanto-bildkartoj el la muzea kolekto. En aparta librovitrino estas konigitaj pluraj interesaj gastoj, vizitintaj nian muzeon kaj specimenoj de iliaj verkoj el nia muzea biblioteko – inter ili ekz. verkistoj István Nemere, Liven Dek, kanzonistoj Georgo Handzlik kaj Miĥail Bronŝtejn, Peter Baláž kaj Jano Vajs, sed ankaŭ la enlandanoj – antaŭnelonge forpasinta operkantisto Miroslav Smyčka, tradukantino Jindřiška Drahotová (kies ĉeĥlingva traduko de la biografia libro pri d-ro Zamenhof „La Homo kiu defiis Babelon“ donis titolon al nia ekspozicio), muzikistoj geedzoj Jelínek el la Sekcio de nevidantoj k.a.

La vizitantoj povas konatiĝi ankaŭ kun kelkaj rezultoj de la detektiva historia esplorado pri identeco de eksterlandaj korespondantoj de Petr Eduard Skála el la ĉeĥa urbo Horažďovice el la jaroj 1908–1913. Inter ili estas kun la plej alta supozeblo ankaŭ tiam 15jara princo Alberto, la posta reĝo Georgo la 6-a kaj la patro de la brita reĝino Elizabeto la 2-a. Pri la projekto ni informos speciale en aparta aktualaĵo.

La inaŭguro estis komletigita de RIĈA AKOMPANA PROGRAMO, vendrede ĉeĥlingva, destinita ankaŭ por la loka publiko, kaj sabate komplete esperantlingva. En la vendreda Muzea nokto kaj ĝia vespera kultura programo en la Ottendorfer-salonego, preparita de svitavanoj sub gvido de Radka Oblouková, estrino de la teatroensemblo DOMA, partoprenis ankaŭ membroj de la loka klubo kaj amatora aktoro Jan Řepa (rolinta kiel aŭtoro ekz. dum la UK-o en Rejkjaviko aŭtoro en la teatraĵo R.U.R. de Karel Ĉapek) kiel d-ro Zamenhof mem.

La sabatan inaŭguron, post bonvenigo de la partoprenantoj, komencis la nova ĈEA-prezidantino Libuše Hýblová kaj Petro Chrdle per legado de specimenoj el abundaj gratulleteroj: i.a. de la prezidanto de UEA Mark Fettes kaj la eksprezidantoj Renato Corsetti kaj Probal Dasgupta, de la Interkultura Centro Herzberg kaj de pluraj aliaj organizoj en Brazilo, Urugvajo, Aŭstralio k.a. Sekvis personaj salutoj de la eksterlandaj partoprenantoj el Slovakio (Ján nome de SKEF), Aŭstrio (Bernhard Tuider nome de la Esperantomuzeo en Vieno kaj Martin Stuppnig nome de IFEF), Pollando (Teresa Pomorska nome de Silezia E-Asocio), Francio (Liba Gabalda), Gruzio (Laŝa Ĉaĥunaŝvili nome de E@I)kaj Japanio (s-ino Hayasi Satiko)

La plej fora gastino s-ino HAYASI Satiko el Japanio salutas la partoprenantojn (maldekstre ĈEA-prezidantino Libuše Hýblová)

Post konatigo kun koncepto kaj interesaĵoj de la ekspozicio far ekspoziciestro Pavla Dvořáková, eksonis prezento pri la „Lastaj tagoj de d-ro Zamenhof“ (de Miroslav Malovec), pri la nova retejo ZAMENHOF.INFO (de Laŝa Ĉaĥunaŝvili el Kartvelio, nuntempe staĝanta ĉe E@I) kaj pri ciferecigaj aktivecoj, precipe rilate al d-ro Zamenhof en la Esperantomuzeo en Vieno (de ĝia estro Bernhard Tuider). Konklude, por prezenti almenaŭ vitreron el la ampleksa traduka verkaro de Fr. Lorenc, en deklamo de Leonarda Chaloupková la ĉeestantoj aŭskultis unu poemon, koincide nomitan „Esperanto“, tradukitan el la portugala lingvo. La malfermo de la ekspozicio estis agrabligita per abunda bufedo, pretigita de la membroj de la loka klubo. La gastoj povis ne nur trarigardi la ekspozicion, sed ankaŭ elektitajn rarajn specimenojn el la muzea biblioteko, konigantajn la verkaron de Zamenhof, Lorenc kaj Ĉejka. Por amuzigi la trarigardon, por interesitoj estis preparita ankaŭ speciala kvizo.

Komence de la posttagmeza programo estis projekciita mallonga filmo pri Pardubice, Esperante dublita de Pavol Kaščák. Li registris sur video ankaŭ sekvintan vere interesan prelegon de Petr Chrdle Francisko Valdomiro Lorenz – genio en Ĉeĥio forgesita, kiun ni varme rekomendas al via atento (por spekti ĝin, alklaku la titolon)! Post ĝi sekvis solena lanĉo de la nova biografia libro de prof. Vlastimil Novobilský František Lorenc – atesto pri la vivo kaj verko de eksterordinara homo, kiun eldonis la eldonejo KAVA-PECH en la ĉeĥa originalo kaj en Esperanta traduko (far M.Turková). Kadre de la poezia programero Jaroslava Malá kaj Jan Řepa deklamis la poemon de L.L.Zamenhof Ho mia kor' unue en la originalo, kaj sekve ĝian version onidire mediume akceptitan de F.Lorenc far la spirito de d-ro Zamenhof en 1943. Post la paŭzo konata vojaĝemulo Ján Vajs el Slovakio alloge rakontis pri la lando Nepalo kaj pri tiea Internacia Esperanto-Renkontiĝo okazinta en 2017.

„La dolĉa punkto“ post la tuta programo realiĝis en la supra historia Ottendorfer-salonego, kie realiĝis vespera koncerto de la muzikgrupo NOPROBLEM KOSTELEC NA HANÉ, kantinta alterne en la ĉeĥa kaj en Esperanto. Antaŭ la komenco la ekspoziciestrino malkaŝis la ĝustajn respondojn al la antaŭtagmeza kvizo. La unuan premion akiris la ĈEA-kasisto Vratislav Hirŝ. Fine de la vespero estis „baptita“ (lanĉita, inaŭgurita) jam dua KD-o de la muzikgrupo NOPROBLEM en Esperanto. Ĝiaj „baptogepatroj“ (kiel oni diras en la ĉeĥa) fariĝis Blanka Čuhelová, direktorino de la Urba Muzeo kaj Galerio, kaj Martin Stuppnig el Aŭstrio, honora membro de IFEF. En bona humora la muzikistoj kaj parto de la partoprenantoj finis la vespero amuziĝanta kaj kantante kun gitaro en la muzeo.

„bapto“ de la KDo de NOPROBLEM (Senprobleme)

Elekton de fotaĵoj el nia ekspozicio, el la Muzea nokto kaj la inaŭguro vi povas trovi en nia FOTOGALERIO.

La ekspozicio estas pretigita kaj por esperantistoj, kaj por larĝa enlanda publiko kaj klarigaj tekstoj estas dulingvaj.

Ĝi alireblas tutjare, ĝis septembro 2018, kiam nia muzeo solenos 10 jarojn de sia ekzisto. Malfermohorojn vidu ĈI_TIE . Bv. ne forgesi, ke nia muzeo estas prizorgata plene volontule kun malalta budĝeto kaj ni ne povas garantii daŭran ĉeeston de iu esperantista deĵoranto. Eksterlandaj gastoj, kiuj interesiĝas pri komentita trarigardo kaj renkontiĝo kun lokaj esperantistoj, nepre bv. ĝustatempe anonci vin ĉe la adreso muzeo (ĉe) esperanto.cz kaj interkonsenti pri ambaŭflanke konvena dato kaj tempo!

La urbo kaj ĝia ĉirkaŭaĵo, bone trafike atingebla el ĉiuj direktoj (Prago, Brno-Vieno, Ostrava), havas multon interesan por oferti. Ni volonte prizorgos por vi taŭgan tranokton kaj helpos vin organizi vian restadon (vidu pli en la rubriko Kontakto.

Ni antaŭdankas por diskonigo de nia ekspozicio kaj antaŭĝojas vian viziton!

Pliajn informojn pri la ekspozicio mem disponigas

Pavla Dvořáková el Písek, aŭtorino kaj estrino de la ekspozicio, pavla.dvorakova@esperanto.cz

Pliajn informojn pri viziteblo de Svitavy kaj de la muzeo disponigas

Libuše Dvořáková el Svitavy, gvidantino de la muzeo kaj de la loka klubo, libuse.dvorakova@esperanto.cz

Pavla Dvořáková